Wethouder Willem-Jan Stegeman  | E-mail: WethouderStegeman@amersfoort.nl Financiën en belastingen, inclusief deelnemingen en PPS |
Ambities
Als gemeente brengen we zoveel mogelijk de relevante risico’s die we lopen in beeld, zodat we adequate maatregelen kunnen treffen. We streven ernaar dat het optreden van risico’s zo weinig mogelijk effect heeft op de uitvoering van het bestaande beleid. Amersfoort wil het risicobewustzijn van medewerkers in de organisatie verder stimuleren en maatregelen treffen ter voorkoming of beperking van risico’s. Daarnaast beoordeelt de gemeente het weerstandsvermogen. Het weerstandsvermogen geeft inzicht in hoeverre de gemeente in staat is om de financiële gevolgen van de risico's op te vangen (dan hebben we 'voldoende vet op de botten').
Beleid
Zoals opgenomen in de nota financiële ijkpunten, is het beleid van uw gemeenteraad om minimaal een weerstandsratio van 1 na te streven. Ons College streeft naar een ratio van minimaal 2, vanwege ons anticyclische, financieel solide beleid. Het weerstandsvermogen bestaat uit de benodigde weerstandscapaciteit in relatie tot de beschikbare weerstandscapaciteit.
Onze inzet
Twee keer per jaar, bij de Jaarrekening en bij de Begroting, voeren we in de organisatie een uitgebreide risico-inventarisatie uit. Ook binnen het college staan we stil bij de risico's. Daarnaast maken we voor de Jaarrekening een update van deze inventarisatie. Risico’s met financiële effecten worden meegenomen bij de bepaling van de benodigde weerstandscapaciteit.
Buiten de P&C-cyclus is het risicomanagement ingericht per thema, zoals grote fysieke projecten, sociaal domein, verbonden partijen of subsidies. Risicosessies waarbij we voor projecten en/of beleid breed kijken naar risico's en maatregelen, vormen hierbij een belangrijk onderdeel. Bewustwording van risico’s is een belangrijke stap in het beheersen van risico’s. Regelmatig staan we stil bij onze doelstellingen van beleid, programma of project. En denken we na over welke risico's het bereiken van deze doelstellingen in de weg staan. Pas als we onze risico's kennen, kunnen we ook gepaste maatregelen treffen.
Benodigde weerstandscapaciteit
Tabel: PW.01 Benodigde weerstandscapaciteit (bedragen x € 1.000.000,--)
Programma | Jaarrekening 2018 31-12 | Begroting | |
1 | Bestuur en dienstverlening | 0,5 | 0,5 |
2 | Veiligheid en handhaving | 0,5 | 0,5 |
3 | Stedelijk beheer en milieu | 3,3 | 3,3 |
4 | Sociaal domein | 7,6 | 7,8 |
5 | Onderwijs | 0,7 | 0,7 |
6 | Sport | 0,8 | 0,9 |
7 | Ruimtelijke ontwikkeling | 21,8 | 15,4 |
8 | Wijkontwikkeling en wonen | 0,1 | 0,1 |
9 | Mobiliteit | 1,1 | 0,7 |
10 | Economie en duurzaamheid | 0 | 0,0 |
11 | Cultuur | 0,2 | 0,2 |
12 | Financiën en belastingen | 2,8 | 4,1 |
13 | Bedrijfsvoering | 4,9 | 3,4 |
Totaal benodigde weerstandscapaciteit | 44,3 | 37,7 | |
Ons financiële risicoprofiel bepaalt onze benodigde weerstandscapaciteit. Dit is het bedrag dat nodig is om de mogelijke financiële gevolgen van de risico's op te vangen. Dit betekent dat we met 90% zekerheid kunnen zeggen dat het totale risicobedrag tussen de € 0 en € 44,3 miljoen uitkomt. Dit bedrag hebben we maximaal nodig om onze risico's financieel op te kunnen vangen. Ten opzichte van de vorige inventarisatie (Begroting 2019) is de benodigde weerstandscapaciteit met € 6,6 miljoen gestegen. De voornaamste oorzaak van deze stijging doet zich voor binnen de grondexploitaties. Voor meer informatie hierover verwijzen wij u naar de actualisatie van het Meerjarenprogramma van de Grondexploitaties.
Onderstaande tabel laat zien hoe de benodigde weerstandscapaciteit vanuit de verschillende programma's is opgebouwd. Deze tabel geeft inzicht in de belangrijkste tien financiële risico's van de gemeente Amersfoort. Het gaat hier om de belangrijkste risico's gerangschikt naar financiële impact. De kans dat het risico optreedt bepaalt samen met het financiële gevolg de impact van het risico op het risicoprofiel. De financiële impacts van onderstaande risico's zijn opgenomen binnen de totaal benodigde weerstandscapaciteit zoals hierboven genoemd.
Voor deze risico's zijn er beheersmaatregelen geformuleerd, welke geformuleerd staan bij de top 3 risico's die op programmaniveau zijn opgenomen in het jaarverslag.
Tabel: PW.02 Top 10 belangrijkste financiële risico's (bedragen x € 1.000.000,--)
Risico | Programma | Benodigde weerstands- capaciteit | |
1 | Grondexploitatie Bestaand Stedelijk Gebied -Divers | 07 Ruimtelijke Ontwikkeling | 4,0 |
2 | Grondexploitatie Lichtenberg | 07 Ruimtelijke Ontwikkeling | 3,8 |
3 | Grondexploitatie Vathorst Bedrijventerrein | 07 Ruimtelijke Ontwikkeling | 3,7 |
4 | Grondexploitatie Wieken-Noord | 07 Ruimtelijke Ontwikkeling | 3,4 |
5 | De vraag naar ondersteuning en zorg blijft bij voortzetting van het huidige beleid strijgen. Dit leidt bij de huidige inzichten ten opzichte van de begroting tot een tekort van € 3,5 oplopend naar € 7 miljoen in periode 2020-2022. | 04 Sociaal Domein | 1,6 |
6 | De beschikbaarheid van informatie voor het monitoren van de ontwikkelingen en het bewaken van zorgbudgetten is nog niet tijdig en robuust. De oorzaak is onder meer gelegen in beperkte capaciteit om deze taak uit te voeren binnen de gemeente, het grote aantal | 04 Sociaal Domein | 1,3 |
7 | Grondexploitatie Eemkwartier/Puntenburg | 07 Ruimtelijke Ontwikkeling | 1,1 |
8 | Een deel van de inkoop, voor een bedrag van regionaal €29 miljoen, zal met ingang van 1/1 2019 op een andere wijze plaatsvinden. Deze nieuwe werkwijze brengt kansen, maar ook risico's met zich mee op hogere kosten dan geraamd. | 04 Sociaal Domein | 1,0 |
9 | Grondexploitatiebedrijf Amersfoort BV, welke weer participeert in o.a. Grondexploitatie OBV (PPS), kan niet voldoen aan haar verplichtingen, waardoor de gemeente extra kapitaal moet bijstorten in deze BV. In de actuele grondexploitatie OBV 2019 zijn de fi | 12 Financiën en belastingen | 0,7 |
10 | Er komt vanuit de algemene uitkering minder geld binnen dan waarmee we in de meerjarenbegroting rekening hebben gehouden. | 12 Financiën en belastingen | 0,7 |
Beschikbare weerstandscapaciteit
De beschikbare weerstandscapaciteit bestaat uit de saldireserve en de reserve sociaal domein. Deze reserves kunnen we inzetten om de financiële gevolgen van de risico’s op te vangen. De standen van de reserves zijn vóór bestemming van het resultaat.
Tabel: PW.03 Beschikbare weerstandscapaciteit (bedragen x € 1.000.000,--)
Jaarrekening | Jaarrekening | Ultimo | |
|---|---|---|---|
Stand saldireserve | 71,9 | 77,0 | 65,1 |
Reserve sociaal domein | 19,5 | 18,2 | 12,4 |
Totaal weerstandscapaciteit | 91,5 | 95,2 | 77,5 |
Ten opzichte van de stand bij de Jaarrekening 2017 is de beschikbare weerstandscapaciteit toegenomen. Dit wordt veroorzaakt door een grotere omvang van de saldireserve. De reserve sociaal domein daarentegen is licht afgenomen.
Weerstandsvermogen
Als indicator gebruiken we het weerstandsvermogen. Het weerstandsvermogen is de beschikbare weerstandscapaciteit gedeeld door de benodigde weerstandscapaciteit. Met andere woorden: het bedrag dat we aan reserves beschikbaar hebben om de financiële gevolgen van de risico's op te vangen, gedeeld door de het bedrag dat we op basis van ons risicoprofiel nodig hebben. Deze ratio moet groter of gelijk zijn aan 1.
Onderstaande tabel geeft het verloop van het weerstandsvermogen in vergelijking tot de jaarrekening 2017. Hieruit blijkt dat onze ratio weerstandsvermogen wat is afgenomen. Enerzijds is de beschikbare capaciteit toegenomen. Anderzijds is de benodigde weerstandscapaciteit ook toegenomen, voornamelijk door risico's met een incidenteel karakter.
Tabel: PW.04 Verloop van het weerstandsvermogen (bedragen x € 1.000.000,--)
Jaarrekening | Jaarrekening | |
|---|---|---|
Beschikbare weerstandscapaciteit | 91,5 | 95,2 |
Benodigde weerstandscapaciteit | 36,0 | 44,3 |
Weerstandsvermogen (ratio) | 2,5 | 2,1 |
Financiële kengetallen
Met ingang van de jaarrekening 2015 is het conform het BBV verplicht om enkele financiële kengetallen op te nemen in de jaarstukken. Voor deze kengetallen wordt verwezen naar het overzicht met ijkpunten (Tabel: JP.01 in het hoofdstuk: 'IJkpunten financiële positie').