Het jaar 2018 was in financieel opzicht een gunstig jaar. Economisch gezien was er sprake van een doorzetting van de economische groei. De huizen- en grondverkopen trokken verder aan en de rijksfinanciën hebben zich ook goed ontwikkeld. Het accres van de algemene uitkering uit het gemeentefonds steeg echter niet in 2018. Ook zijn de bezuinigingen uit het Regeerakkoord van het kabinet Rutte II (zoals de opschalingskorting) blijven staan. Desondanks hebben we in Amersfoort het jaar 2018 in financieel opzicht positief afgesloten met een bedrag van € 28,7 miljoen. Dit bedrag is het saldo van een groot aantal financiële meevallers en tegenvallers over het jaar 2018. Een groot deel van dit bedrag is in 2019 nodig voor projecten of lasten die eigenlijk voor 2018 geraamd waren, maar die wegens diverse omstandigheden geen doorgang konden vinden en in of na 2019 wel door moeten gaan.
Bij de Zomerrapportage 2018 was reeds gerekend op een voordeel van € 5,2 miljoen. Dat voordeel was opgebouwd uit de volgende onderdelen:

Tabel FB.Z.01 Afwijkingen Zomerrapportage 2018   

Na de zomerrapportage heeft zich nog een aantal mutaties (hogere baten en lagere lasten) voorgedaan waar we medio vorig jaar niet op gerekend hadden.
Hieronder gaan we in op de belangrijkste financiële mee- en tegenvallers over het jaar 2018. Daarbij tekenen we aan dat het grootste deel van de mee- en tegenvallers een incidenteel karakter heeft.

Tabel AR.01 Overzicht belangrijkste mee- en tegenvallers   Bedragen in € mln.

1. Op basis van nieuwe actuariële berekeningen hebben we verplicht moeten bijstorten in de voorziening voor de pensioenen van (oud) wethouders. Dit levert een financieel nadeel op van € 0,9 miljoen.
2. De laatste maanden van 2018 zijn meer omgevingsvergunningen voor grote projecten aangevraagd dan eerder verwacht. Dit zorgt voor een hogere bate van € 1,6 miljoen. Om deze extra aanvragen te verwerken, is wel extra personeel ingehuurd, wat een hogere last van € 0,7 miljoen betekende. Per saldo levert het wel nog een voordeel op van € 0,8 miljoen.
3. In 2016 heeft er brand gewoed op een industrieterrein. Daar is asbest bij vrijgekomen. Het was lang de vraag of de kosten van de asbestsanering verhaald konden worden op de eigenaar. Dat is nu gelukt, wat een voordeel in 2018 opleverde van € 0,4 miljoen.
4. De sloop van het voormalige Elisabeth ziekenhuis is inmiddels gestart. Dit duurde langer dan verwacht, waardoor we ook nog niet hebben kunnen beginnen met de aanleg van het Beekdal. De lasten die hiervoor geraamd waren (€ 3,3 miljoen) hebben zich dus niet gemanifesteerd in 2018. Naar verwachting worden die middelen de komende jaren wél uitgegeven.
5. In 2018 hadden we nog een (oude) voorziening openbare ruimte. Daar zat nog € 2,4 miljoen in. Met ingang van 2019 hebben we echter een nieuw onderhoudsplan openbare ruimte waar ook een nieuwe voorziening bij hoort. Daarmee kan de oude voorziening komen te vervallen. Het bedrag in die oude voorziening valt daarmee vrij. De lopende projecten die uit deze voorziening gedekt zouden worden, zullen het komende jaar afgerond worden.
6. Door vertraging van de aanbesteding om boomstobben te verwijderen en het (her)planten van bomen, is het voor 2018 geraamde budget niet volledig uitgegeven.
7. Voordelen op het gebied van afval zoals gunstigere afrekeningen van de AVU en ROVA over 2017, leiden tot een financieel voordeel.
8. Conform Notitie Riolering van de commissie BBV is de voorziening ‘groot onderhoud openbare ruimte riool’ van de categorie onderhoudsvoorzieningen overgeheveld naar de voorziening ‘door derden beklemde middelen’. Deze voorziening dekt geen onderhoudslasten en er is geen directe link met het huidige GRP. Tot nog toe dekten we ook de investeringen uit deze voorziening. Dat is echter op grond van het BBV niet meer toegestaan. Daarnaast mag de dotatie aan de nieuwe voorziening ‘door derden beklede middelen’ niet bestaan uit een dotatie conform GRP (€ 5,7 miljoen), maar dient de dotatie puur het productoverschot te zijn op programma riolering, te weten € 163.0000. Dit leidt tot een voordelig saldo van ca € 5,5 miljoen.
9. Binnen het Sociaal Domein zagen we in 2018 de volgende financiële ontwikkelingen:
a. De afbouw van residentiële jeugdzorg naar behandelgroepen heeft in 2018 nog niet geheel plaatsgevonden; dit levert een nadeel op van € 1,1 miljoen.
b. Er is sprake van een overschrijding op de persoonsgebonden budgetten van € 1,1 miljoen.
c. Er is sprake van een toename van het aantal cliënten, wat leidt tot € 2 miljoen hogere lasten.
d. De budgetten voor ambulante jeugdhulp zijn met € 2,7 miljoen overschreden.
e. De lasten voor maatschappelijke opvang waren lager dan begroot, wat leidt tot een voordeel van € 0,9 miljoen.
f. De cliëntenaantallen voor de zorg in natura beschermd wonen zijn gestegen. Dit leidt tot een financieel nadeel van € 2,8 miljoen.
g. Ten aanzien van de bijstandsverstrekking zien we enerzijds een voordeel van € 1,2 miljoen. omdat er minder uitkeringsgerechtigden zijn en er minder leningen zijn verstrekt; anderzijds is de bijzondere bijstand voor o.a. statushouders toegenomen met € 1,4 miljoen.
10. Conform de gemaakte afspraken verstrekken we de Alliantie een bijdrage voor het woonrijp maken van Amersfoort Vernieuwt projecten. Dit levert een nadeel op van € 1,5 miljoen.
11. De grondexploitaties leiden per saldo tot een voordelig resultaat van € 2,1 miljoen.
12. De verkoopopbrengst van de sporthal Schuilenburg heeft zich in 2019 gemanifesteerd. Dit levert incidenteel € 3,5 miljoen op.
13. De verkoop en verhuur van panden levert een financieel voordeel op van € 1,9 miljoen.
14. Vanwege de latere oplevering van de Amerena, beginnen we ook later met afschrijven op de Amerena. Dit leidt tot een financieel voordeel in 2018 van € 1 miljoen.
15. Ten aanzien van de planontwikkeling voor het strategisch vastgoed is sprake van een financieel nadeel van € 1,1 miljoen.
16. Vanwege de afwikkeling van de Verkeersovereenkomst Vathorst valt € 6,9 miljoen vrij.
17. De algemene uitkering uit het gemeentefonds levert in 2018 € 7 miljoen meer op dan verwacht. Tegenover een daling van het accres staat een stijging van de middelen voor taakmutaties waardoor we per saldo meer geld hebben ontvangen dan geraamd.
18. Een aantal investeringen uit het programma bedrijfsvoering is vertraagd of doorgeschoven. Dit leidt tot lagere kapitaallasten in 2018.
19. Daarnaast is er een groot aantal overige (kleinere) verschillen.